بررسی اثر خشکسالی و افزایش قیمت نهاده های کشاورزی بر الگوی کشت محصولات زراعی دشت خمین

افزایش روز افزون جمعیت و نیاز غذایی بشر، در کنار بحران کمبود و حفظ منابع طبیعی، دولت ها را وادار به اتخاذ سیاست هایی در جهت استفاده بهینه منابع طبیعی و حفظ آن در مقابل آثار مخرب مواد شیمیایی کرده است. در این میان مدیریت مصرف نهاده های کشاورزی و به ویژه دو نهاده آب و کود شیمیایی به عنوان مهم ترین مواد اولیه بخش کشاورزی بسیار حائز اهمیت است. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی اثرات مختلف سیاستی کاهش میزان آب مصرفی و افزایش قیمت نهاده های کشاورزی، بر الگوی کشت، در غالب سناریوهای سیاستی افزایش40، 50، 100، 200 و 300 درصدی قیمت نهاده ها و همچنین کاهش 20،10 ،30و 60 درصدی مقدار آب در دسترس، با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی اثباتی، مبتنی بر رهیافت بیشترین بی-نظمی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای و جمع آوری250 پرسشنامه از کشاورزان دشت خمین در فصل زراعی91-1390 بدست آمده است. نتایج نشان داد که مدل pmp برآورد شده به خوبی اطلاعات سال پایه را باز تولید می نماید. با اعمال سیاست افزایش هزینه نهاده های آب، کود، بذر و نیروی کار؛ شاخص تنوع الگوی کشت آنتروپی (ei) برای مزارع کمتر از 5 هکتار به ترتیب برابر با 49/0، 60/0 ، 5961/0 و 3673/0 و برای مزارع بیشتر از 5 هکتار 0.7 ، 7751/0، 7666/0 و 7456/0 بدست آمد. به عبارتی بر اساس نتایج بدست آمده، واکنش کشاورزان در قبال افزایش هزینه های نهاده ها با تغییر در تنوع الگوی کشت، کاهش مصرف هریک از نهاده ها وکاهش درآمد خالص همراه است. بر این اساس، اعمال هم زمان سیاست کاهش موجودی آب و افزایش قیمت آن به همراه در نظر گرفتن یک سیاست جبرانی از سوی دولت برای جبران هزینه های تحمیل شده بر کشاورزان، به عنوان یک سیاست مطلوب نسبت به اعمال جداگانه هر یک از این سیاست ها در جهت مدیریت مصرف نهاده آب و کودشیمیایی پیشنهاد می شود.